Girne Amerikan Üniversitesi (GAÜ) Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi ve KKTC Başbakanlık Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ali Ünyayar, Koronavirüslerin derin dondurucuda ve yüksek hava sıcaklıklarında ne kadar hayatta kalabildiği, yaz mevsiminde deniz sahilleri, göller, yüzme havuzlarında virüsün yaşama durumu hakkında açıklamalarda bulundu.

Ünyarar; COVID-19, küresel olarak ortaya çıkan ve 313.550 'den fazla insanı öldüren bir salgında dünyayı süpüren koronavirüs (Covid-19) ailesinin en son üyesi olduğunu, her ne kadar en yeni koronavirüs hala yeni olsa da ve bu konuda bilinmeyen bir şey olsa da, sağlık yetkililerinin hem insandan insana temas yoluyla hem de yüzeyler yoluyla yayıldığını uyardıklarını belirtti.

“Koronavirüs, kontamine yüzeylerde saatlerce, günlerce havada bulunur”

Ünyarar; “Bazıları aşırı sıcaklıkların virüsü öldürmeye yardımcı olabileceğini umarken, bir uzman koronavirüs ailesinin geri kalanının donma sıcaklıklarına dayanabileceği konusunda uyarıda bulundu  ve yeni form eşit derecede kalıcı olabilir. Benzer koronavirüs unsurları üzerine yapılan araştırmalar, genel olarak, koronavirüslerin dondurucu sıcaklıklarda stabil olduğunu ve -20 santigrat derecede iki yıla kadar hayatta kaldıklarının gösterilmiştir . Son iki koronavirüs salgını olan SARS-CoV ve MERS-CoV üzerine yapılan çalışmaların virüslerin ortalama bir buzdolabının (4 santigrat derece) 72 saate kadar yaşayabildiğini gösterdiğine göre, COVID-19 da benzer şekilde kalıcı olabilir”dedi.

“Covid-19'un derin dondurucuda ve gıda ambalajlarında yaşayan örnekleri   hayatta kalıp  tekrar salgın başlatabilir”

Ünyarar; “Bu virüsün yüzeylerde ne kadar süre hayatta kalabileceğinin özelliklerini bilmesek de, güvenli olmak ve donma sıcaklıklarındaki yüzeylerde birkaç günden birkaç yıla kadar herhangi bir yerde hayatta kalabiliyormuş gibi davranmak en iyisidir. Bununla birlikte, sağlık otoriteleri, COVID-19'un yayılmasını önlemenin ana yolu olarak iyi bir hijyen sağlamaya ve sosyal mesafe ve izolasyon yoluyla insandan insana temastan kaçınmaya odaklanmaya devam etmektedir.

COVID-19'un gıda yoluyla bulaştığını gösteren hiçbir kanıtın olmadığını belirten Ünyarar. düzenli el hijyeni uygulayarak, insanlar kapı kolları, asansör düğmeleri ve dondurulmuş gıda kutuları gibi yüzeylerden virüs bulaşma riskini en aza indirebilirler ifadelerini kullandı.

Ünyayar basit kuralları hatırlatarak, “İnsanların enfekte kişilerle yakın temasa geçerek COVID-19'a maruz kalma olasılığı daha yüksektir. Kalabalık alanlardan kaçınarak, sosyal mesafeleri ve düzenli el yıkamayı uygulayarak insanların kendilerini enfeksiyonlardan koruyabileceğinden eminim” ifadelerini kullandı.

Ünyarar; COVID-19, aynı aileden gelen koronavirüslere benziyorsa, donma sıcaklıklarının altında iki yıla kadar hayatta kalabilir. Şimdiye kadarki kanıtlardan, COVID-19 virüsü sıcak ve nemli havaya sahip alanlar da dahil olmak üzere Tüm alanlarda bulaşabilir. Yüksek hava sıcaklığı ve nem Corona virüsünü öldürmez. Kısaca Kendinizi güneşe veya 25 ° C'den daha yüksek sıcaklıklara maruz bırakmak koronavirüs hastalığını (COVID-19) engellemez. Çalışmalar, koronavirüslerin (COVID-19 virüsü hakkında ön bilgiler dahil) yüzeylerde birkaç saat veya birkaç güne kadar devam edebileceğini göstermektedir. Bu, farklı koşullar altında değişebilir (örn. Yüzey tipi, ortam sıcaklığı veya nemi). Ancak, orada güneş ışığının yeni koronavirüsü öldürdüğüne dair bir kanıt yok.

Ünyarar açıklamalarının devamında; “Ciddi akut solunum sendromu (SARS) koronavirüsünün (SARS-CoV) yüzeylerde ortaya çıkardığı risklerin değerlendirilmesi, bu virüsün çevresel yüzeylerde hayatta kalması ve hayatta kalmanın hava sıcaklığı (AT) ve bağıl nem (RH) gibi çevresel değişkenlerden nasıl etkilendiğine ilişkin veriler gerektirir. Vekil virüslerin kullanımı, SARS-CoV ile çalışmanın zorluklarının üstesinden gelme ve yüzeylerde koronavirüsün hayatta kalmasına ilişkin mevcut verileri artırma potansiyeline sahiptir. Bu çalışmada iki potansiyel taşıyıcı vardır; AT(hava sıcaklığı) ve RH'nin (nem) koronavirüslerin paslanmaz çelik üzerindeki hayatta kalması üzerindeki etkilerini belirlemek için bulaşıcı gastroenterit virüsü (TGEV) ve fare hepatit virüsü (MHV) kullanıldı. 4 ° C'de, bulaşıcı virüs 28 gün kadar devam etti ve en düşük inaktivasyon seviyesi% 20 Bağıl Nemde meydana geldi. İnaktivasyon 20 ° C'de tüm nem seviyelerinde 4 ° C'de olduğundan daha hızlıydı; virüsler 5 ila 28 gün devam etti ve en yavaş inaktivasyon düşük RH'de meydana geldi. Her iki virüs de 40 ° C'de 20 ° C'de olduğundan daha hızlı inaktive edildi. İnaktivasyon ve RH arasındaki ilişki monotonik değildi ve düşük RH'de (% 20) ve yüksek RH'de (% 80) orta derecede RH'ye (% 50) göre daha fazla sağkalım veya daha büyük bir koruyucu etki vardı. AT ve RH arasında bir etkileşim olduğuna dair kanıt da vardı. Sonuçlar, çok sayıda virüs bırakıldığında, TGEV ve MHV'nin iç mekan ortamlarına özgü AT'lerde ve RH'lerde yüzeylerde günlerce yaşayabileceğini göstermektedir. TGEV ve MHV, sağlık bakımı yüzeylerinde maruziyetin modellenmesi, bulaşma riski ve SARS-CoV ve influenza virüsü gibi patojenik zarflı virüsler için kontrol önlemleri için konservatif taşıyıcılar olarak kullanılabilir”

 “Yüksek sıcaklık ve nem virüs için öldürücü değildir”

Koronavirüs, arıtılmamış atık sulardaki dışkılarda bulunmuştur. Bu nedenle arıtılmamış suların denize verildiği derin deşarj veya yüzeysel deşarjların sonucunda fırtınalar sayesinde kıyıya kadar gelebilir. Korona virusun suda bir iki gün yaşadığı biliniyor. O yüzden kıyılarda risk oluşturabilir. Ancak fekal maddedeki koronavirüsün bulaşıcı olup olmadığı belirsizliğini koruyor. Ama arıtılmamış atık suların korona virüsünden daha tehlikeli hastalıkların oluşacağı da unutulmamalıdır. 

“ Havanın esintili olduğu plajlarda 2 metrelik sosyal mesafe yeterli olmayabilir” 

 Ünyarar; “Birisi enfekte olursa ve bilmiyorsa, plajda en küçük  esintide daha uzak mesafelere taşınabilen damlacıkları  solumak mümkündür. Başka bir deyişle, plajda endişeniz muhtemelen su değil, diğer insanlar hakkında olmalıdır. Kıyı boyunca yürüyüşe çıkacak veya çalışacaksanız, normalden daha fazla sosyal mesafe tutmayı hedeflemelisiniz. Tatlı suda yüzmenin eşit derecede güvenli olduğunu söyleniyor. Ve bir yüzme havuzu iyi bakıldığı sürece, klor herhangi bir virüsü öldürecektir. İçme suyu arıtımı virüslerin% 99,9 oranında azaltılmasını sağlar. Covid-19 pandemisine neden olan virüs yeni olduğu için, herhangi birinin enfekte olana ve iyileşene kadar ona karşı bağışıklığı olması pek olası değildir. Bu, virüsün endemik virüslerden farklı olarak yayılacağı, enfekte olacağı ve hastalığa neden olacağı anlamına gelir” dedi.

Ünyarar son olarak; “Tıbbi Araştırmalar, hava yolculuğunun virüsün dünyaya bu kadar hızlı yayıldığına neden olduğunu gösteriyor. Ancak bir topluluk içinde yayılmaya başladığında, aktarımı yönlendiren insanlar arasındaki yakın temastır. İnsanlar arasındaki teması durdurmak da enfeksiyon oranlarını düşür. Bu, birçok hükümetin dünyadaki halka açık yerlerin kapatılmasının temel nedenidir. Sonuç Olarak havadaki (25C⁰+ )yüksek sıcaklık ve nem Covid 19’u öldürmek  için yeterli değildir. Yüzme havuzları iyi bakıldığı sürece klor miktarı tüm virüsleri öldüreceğinden yüzmek sorun değildir. Denizlerde ve göllerde yüzmek sorun değil ama bulaşma damlacık enfeksiyonu ile  olduğundan plajlarda sosyal mesafe sorun olacaktır” dedi.